Kısa İmplantlar

Kısa Diş İmplantlar : Ne Zaman, Nasıl, Kimler İçin?

Kısa implantlar, özellikle dikey kemik yüksekliği sınırlı hastalarda, kemik ogmentasyonu yapmadan sabit dişlere kavuşmayı sağlayan önemli bir alternatiftir. Güncel sistemler sayesinde artık sadece 4 mm uzunluğa kadar inen, dahili bağlantılı vida tipi implantlar bile güvenle kullanılabilmektedir. Böylece pek çok vakada sinüs lifting, dikey augmentasyon veya sinir lateralizasyonu gibi zor ve riskli cerrahilerden kaçınmak mümkün olur.

Kısa implantlar  nedir? 

Eskiden 10 mm’den kısa implantlar “kısa” kabul edilirken, günümüzde ITI ve benzeri konsensüslerde 6 mm ve daha kısa implantlar “kısa implant” olarak tanımlanır. 4 mm gibi “ekstra kısa” implantlar ise, uygun malzeme ve yüzey teknolojisiyle, sınırlı kemik yüksekliğinde son derece değerli bir seçenek hâline gelmiştir.
Modern alaşımlar (örneğin yüksek dayanımlı titanyum alaşımları) ve hidrofilik, pürüzlü yüzeyler sayesinde, kısa implantların sağkalım oranları; uygun vaka seçiminde, klasik uzun implantlara oldukça yaklaşmış, hatta bazı çalışmalarda benzer bulunmuştur.

Kısa implantlar  neden tercih edilir?

Kısa implantların en önemli avantajı, kemik ogmentasyonuna olan ihtiyacı azaltmalarıdır. Özellikle:

• Kronik sinüzit, sinüs patolojileri veya sinüs lifting için kontrendikasyonları olan üst çene vakalarında

• Mandibular kanalın hemen üzerinde sınırlı kemik yüksekliği bulunan alt çene distal bölgelerinde

• Geniş vertikal kemik kaybı olup, hasta ek cerrahi, maliyet veya uzun iyileşme sürecini kabul etmiyorsa

kısa implantlar daha az invaziv, daha hızlı ve çoğu zaman daha konforlu bir tedavi seçeneği sunar.

Kısa implantlar kimler için uygundur?

Her ne kadar cazip görünse de, kısa implant “her hasta için” doğru çözüm değildir. Uygun adaylarda ortak noktalar şunlardır:

• Sınırlı ama stabil kemik hacmi (özellikle kortikal destek)

• İyi ağız hijyeni ve düzenli kontrol motivasyonu

• Kontrollü sistemik durumlar (diyabet, osteoporoz vb.)

• Aşırı bruksizm veya parafonksiyon varsa, oklüzyonun iyi yönetilebilmesi

Kemiğin hem yüksekliği hem de kalınlığı yetersizse, kortikal destek zayıfsa veya hasta protezini kullanırken yüksek çiğneme kuvveti oluşturuyorsa, sadece “kısa implant takarak” problemi çözmeye çalışmak uzun vadede başarısızlığa yol açabilir.

Kısa implantlarda Bilimsel veriler ne söylüyor?

Eski çalışmalarda kısa implantların sağkalım oranları uzun implantlara göre daha düşük çıkıyordu. Fakat bu çalışmaların önemli bir kısmında:

• Pürüzsüz / işlenmiş yüzeyli eski tip implantlar kullanılıyordu

• Kısa implantlar daha komplike, zor vakalara uygulanıyordu

• Cerrahi deneyim her zaman yeterli değildi

2000 sonrası, pürüzlü yüzeyli ve gelişmiş malzemeye sahip sistemlerle yapılan klinik çalışmalar; ≤ 6 mm kısa implantların, uygun seçilmiş vakalarda daha uzun implantlarla benzer sağkalım gösterdiğini ortaya koymuştur. Buna karşın, D3–D4 tip zayıf kemikte ve deneyimsiz cerrahi elle uygulandığında, başarısızlık oranlarının yükseldiği de vurgulanmaktadır. Kısacası, kısa implantlar “kolay” değil, tam tersine “deneyim gerektiren” implantlardır.

Cerrahi protokol: Planlamadan yerleştirmeye
Kısa implant protokolünün omurgası detaylı planlamadır:

• CBCT ile kemik yüksekliği, genişliği ve komşu anatomik yapılar (sinüs, kanal, mental foramen) net olarak değerlendirilmelidir.

• Çoğu vakada under-preparation tekniğiyle, implant çapına göre biraz daha dar sondaj yapılarak primer stabilite artırılır.

• Kısa implantlarda yüzey alanı sınırlı olduğu için, çapı daha geniş ve makro dişleri agresif tasarımlı sistemler tercih edilir.

• Tork değeri kontrollü olmalı; yumuşak kemikte aşırı tork, mikrofraktür ve geç dönem kemik kaybına yol açabilir.

Bazı 4–6 mm implant sistemleri, ekstra kısa frezler, tapler ve stopper’lı kitler sunarak, özellikle posterior bölgede çalışmayı pratik ve güvenli hâle getirir; hasta konforunu da belirgin şekilde artırır.

Yerleştirme derinliği: Krestal mi, subkrestal mi, transgingival mi?
Klasik yaklaşımda implantlar genellikle subkrestal yerleştirilir; çünkü ilk yıl içerisinde 0,8–1,2 mm kadar fizyolojik kemik kaybı beklenir. Kısa implantta bu, efektif uzunluğun ciddi kısmını etkileyebilir. Bu nedenle, bazı kısa implant tasarımları transgingival / kenar seviyesi yerleştirmeye uygun üretilmiştir.

Bu tip tek aşamalı implantlarda:

• İmplantın marjinal kısmı iyileşme başlığına benzer formdadır

• Kortikal kemikte aşırı oyuk açmadan, 4–5 mm derinlikle bile stabilite elde edilebilir

• Çalışmalar, doğru tasarlanmış transgingival kısa implantlarda marjinal kemik kaybının minimal olduğunu göstermektedir

Ancak bu tasarımla çalışmak, klasik iki aşamalı implantlardan daha yüksek cerrahi deneyim ve hassasiyet gerektirir.

Protetik protokoller: Yükün akıllıca yönetilmesi
Kısa implantların uzun süre sağlıklı kalması, büyük ölçüde protetik planlamaya bağlıdır. Temel prensip, aksiyel yükleri artırıp, lateral ve bükme kuvvetlerini azaltmaktır:

• Mümkün olduğu her durumda kısa implantların üzerine gelen kronlar birbirine splintlenmelidir.

• Tek kısa implant üzerine uzun konsollu restorasyonlardan kaçınılmalıdır.

• Oklüzal tabla daraltılabilir, yüksek yük alan tüberkül ve temaslar kontrollü şekilde ayarlanmalıdır.

• Lateral hareketlerde (protrüziv, laterotrüziv) kısa implant üzerindeki temaslar sınırlandırılmalıdır.

Geçici restorasyonlar da “kontrollü yükleme” mantığıyla tasarlanmalı; özellikle ilk 3 ay içinde sert gıdalar ve tek taraflı çiğneme konusunda hastaya net talimat verilmelidir.

Kısa implant boyu, akıllı protokolle anlam kazanır

4–6 mm uzunluğundaki kısa implantlar, güncel materyal ve yüzey teknolojisiyle birlikte, kemik ogmentasyonu istenmeyen veya mümkün olmayan pek çok vakada güçlü ve güvenli bir alternatif hâline gelmiştir. Bununla birlikte başarı, implantın boyuna değil;

• Doğru vaka seçimine

• Ayrıntılı dijital planlamaya (CBCT, oklüzyon analizi)

• Deneyimli cerrahi uygulamaya

• Biyomekaniği doğru kurgulanmış protetik tasarıma

• Düzenli bakım ve hasta iş birliğine

bağlıdır. Kısacası, kısa implantlar doğru protokolle kullanıldığında uzun implantlar kadar öngörülebilir olabilir; yanlış protokolle kullanıldığında ise sorun çıkarma hızları da “kısa” olur. Bu yüzden, her vaka için soru aynı: “Burada en akıllı, en biyolojik ve en güvenli yol nedir?”